De vele toepassingen van kunstgras
Wie een beetje sportief is en wel eens een teamsport speelt als hockey, voetbal, honkbal of tennis is ongetwijfeld bekend met het fenomeen kunstgras. Het is een materiaal dat is zó is gemaakt dat het net lijkt alsof je op gras staat te spelen en loopt te rennen. Het is ontworpen (of uitgevonden of ontdekt) in de Verenigde staten in de jaren zestig. Het eerste stadion dat gebruikmaakte van dit nieuwerwetse materiaal was het Astrodome, dat het toen gloednieuwe materiaal in gebruik name in 1965. Vandaar dat het spul in het Amerikaans-Engels ‘astroturf’ wordt genoemd. Het lijkt op gewoon gras, maar – dat is het hele punt – het is het niet. Waarom zou je kunstgras gebruiken? Wat is er mis met gewoon gras? Of beter gezegd: waarom is kunstgras soms handiger, eenvoudiger of praktischer dan echt gras? Het eenvoudigste antwoord is dat echt gras een levend organisme is. Laat dat even bezinken: wie op gras loopt, loopt letterlijk over levende wezens heen. Goed bezig, jongens! Dus los van dat je je af kunt vragen of het gebruik van echt gras wel ethisch verantwoord is (kunnen planten wel iets voelen? Wat nou als ze alleen maar niet kunnen schreeuwen?), zit er ook een meer praktische kant aan het gebruik van een synthetische grasmat: kunstgras heeft niet op dezelfde manier onderhoud, voeding, water en zon nodig zoals echt gras dat heeft, simpelweg omdat het niet van organisch materiaal is gemaakt. Waar echt gras dood kan gaan, geel, bruin, dor en droog kan worden, kun kunstgras hooguit slijten. Dat is wel iets om rekening mee te houden, maar het punt is dat het een hoop minder tijd, moeite, energie, aandacht, water, geld en andere zaken kost om je mooie natuurlijke sportveld te vervangen door één van kunstgras. Voor het voetgevoel, de draag- en veerkracht, de kleur en de textuur maakt het immers niet uit of je speelt op echt gras of kunstgras.
Drie generaties kunstgras
Inmiddels bestaan er alweer drie generaties kunstgras. Het eerste was, zoals al eerder verteld, de astroturf uit het Astrodome stadion uit North-Carolina. Dat was nog redelijk primitief en weinig ontwikkeld in vergelijking met het soort synthetische grasmatten dat we tegenwoordig hebben en in kunnen zetten. De technologie staat voor niets! De tweede generatie kunstgras maakte het wereldwijd mogelijk om op dit soort gras te hockeyen; vanaf de jaren zeventig is dit materiaal dan ook niet meer weg te denken uit de internationale hockeyscene. Voorheen werd het eigenlijk alleen nog maar gebruikt voor honkbal. Die tweede generatie werd wat later in de jaren zeventig geïntroduceerd. In de jaren tachtig groeide er echter weerstand tegen het kunstmatige geproduceerde gras, vooral uit de kant van het Engelse voetbal. De Engelse voetbalbond verbood in 1988 namelijk het gebruik van en spelen op kunstgras: de balstuit zou niet vergelijkbaar zijn met spel op echt gras en slidings waren onmogelijk, omdat de spelers zich bij te veel wrijving met de ondergrond konden branden. En wat is voetbal nou zonder slidings? Ook in de Verenigde Staten begon men de nieuwe uitvinding van twee decennia eerder wat achterdochtiger te bekijken. Een bekende honkbalspeler zou hebben gezegd: “If a horse won’t eat it, I won’t play on it.” Dat het materiaal waarop gespeeld wordt het spel beïnvloedt, lijkt me een aardige no-brainer. Maar was het eerlijk om kunstgras zo te demoniseren en zelfs te verbieden? Vanaf de derde generatie kunstgras werd het spul van een ander materiaal gemaakt. Het nieuwe materiaal was zachter voor de huid, waardoor slidings wel weer mogelijk werden. Vanuit het voetbal zijn de eisen die aan kunstgras worden gesteld nog steeds enorm hoog: er zijn maar vijf kunstgrasproducenten wereldwijd die aan FIFA, de dictatoriale wereldvoetbalbond, mogen leveren. Samenvattend nog even een kort en puntsgewijs overzichtje van de verschillen tussen de verschillende kunstgrasgeneraties:
Eerste generatie was gemaakt van polypropyleen en geïntroduceerd in de jaren zeventig.
Tweede generatie was gemaakt van hetzelfde materiaal, iets later in de jaren zeventig geïntroduceerd en kenmerkt zich doordat de grassprietjes wat verder uit elkaar stonden dan bij de eerste generatie en dat het veld verder was opgevuld met en een ondergrond had van zand. Hockey was de eerste sport die een kunstgrasveld volledig omarmde.
Derde generatie is voornamelijk gemaakt van polyethyleen (dus niet van polypropyleen – het heeft iets met scheikunde te maken), wat blijkbaar een stuk huidvriendelijker is bij hoge wrijving, waardoor deze kunstgrasgeneratie ook geschikt werd bevonden voor voetbal.
Kunstgras is echter niet alleen bedoeld om op te sporten. Sinds het materiaal in de loop van enkele decennia zo ver was ontwikkeld dat het nauwelijks meer van echt gras was te onderscheiden, wordt het ook vaak gebruikt voor bij particulieren in de tuin.
Bestellen en laten leggen
Het is dus ook voor particulieren mogelijk om te genieten van de voordelen van kunstgras. Vario – ‘Masters in Green’ – is specialist op het gebied van allerlei soorten kunstgras voor allerlei verschillende doeleinden. Ze leveren synthetische grasmatten aan particulieren, bedrijven en overheden. Op hun website staat ontzettend overzichtelijk en kleurrijk weergegeven voor wat voor doeleinden je waar kunstgras zou kunnen willen laten aanleggen:
in de tuin: hieronder vallen ook het balkon en terras
voor spel: zoals speelheuvels, volondergronden en spelelementen
sport: een andere manier van spelen, bijvoorbeeld op voetbalveldjes, hockeyvelden of multisportvelden
landscaping: oftewel ‘design-groen’, bijvoorbeeld in openbare ruimten, leefomgevingen en op groendaken.
Neem gerust een kijkje op vario-kunstgras.nl, want er is nog veel meer informatie en leuks te vinden!
